Шаруашылық жүргізуші субъектінің мәртебесін анықтайтын параметрлер
Кәсіпкерлік субъектісінің мәртебесіне мыналар әсер етеді:
— жұмысшылардың орташа жылдық саны;
— орташа жылдық табыс;
— кейбір жағдайларда — әрекеттер.
Кәсіпкерлік субъектісі қызметкерлерінің орташа жылдық саны барлық қызметкерлерді, оның ішінде осы субъектінің филиалдарының, өкілдіктерінің және басқа да оқшауланған бөлімшелерінің қызметкерлерін, сондай-ақ дара кәсіпкердің өзін ескере отырып айқындалады (Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабының 2-тармағы). ).
Орташа жылдық табыс – Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес патент немесе оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын кәсіпкерлік субъектілерінің соңғы үш жылдағы жиынтық жылдық табысының немесе табысының сомасы; үшке бөлінеді (Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабының 2-тармағы).
Микро-шағын, орта және ірі бизнес субъектілерінің арасындағы айырмашылықтар
Жеке кәсіпкерлік субъектісін Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабының 3-6-тармақтарында белгіленген төрт санаттың біріне ғана жатқызуға болады.
Микрокәсіпкерлік субъектілері болып табылады
— жеке кәсіпкерлікпен айналысатын шағын кәсіпкерлік субъектілері:
— қызметкерлердің орташа жылдық саны 15 адамнан аспайтын болса
— немесе тиісті қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша қолданыстағы айлық есептік көрсеткіштің (АЕК) 30 000 еселенген мөлшерінен аспайтын орташа жылдық табыс.
(Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабының 3-тармағы).
Шағын кәсіпорындар кіреді
— жеке кәсіпкерлер мен кәсіпкерлікпен айналысатын заңды тұлғалар:
— қызметкерлердің орташа жылдық саны 100 адамнан аспайтын болса
— және орташа жылдық табыс АЕК 300 000 еседен аспайды.
(Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабының 3-тармағы).
Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi жеке кәсiпкерлер және мыналармен айналысатын заңды тұлғалар бола алмайды:
— есiрткi, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына байланысты қызмет;
— акцизделетін өнімді өндіру және (немесе) көтерме саудада өткізу;
— астық қабылдау пункттеріндегі астықты сақтау қызметі;
— лотерея өткізу;
— ойын бизнесіндегі қызмет;
— радиоактивті материалдардың айналымына байланысты қызмет;
— банк қызметі (немесе банк операцияларының жекелеген түрлері) және сақтандыру нарығындағы қызмет (сақтандыру агентінің қызметін қоспағанда);
— аудиторлық қызмет;
— бағалы қағаздар нарығындағы кәсіби қызмет;
— несиелік бюролардың қызметі;
— қауіпсіздік шаралары;
— азаматтық және қызметтік қару мен оларға арналған патрондардың айналымына байланысты қызмет.
(Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабының 4-тармағы).
Орта кәсіпкерлік субъектілеріне мыналар жатады:
— шағын және iрi кәсiпкерлiк субъектiлерiне қатысы жоқ жеке кәсiпкерлер мен кәсiпкерлiкпен айналысатын заңды тұлғалар, яғни мынадай критерийлерге сәйкес:
— қызметкерлердің орташа жылдық саны 101-ден 250 адамға дейін;
— және (немесе) орташа жылдық табыс АЕК-тің 300 000 еселенген мөлшерінен жоғары болса, бірақ қоса алғанда АЕК-тің 3 000 000 еселенген мөлшерінен аспайды.
(Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабының 5-тармағы).
Ірі кәсіпорындарға мыналар жатады:
— кәсіпкерлікпен айналысатын және келесі критерийлердің біреуіне немесе екеуіне сәйкес келетін жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар:
— қызметкерлердің орташа жылдық саны 250 адамнан астам;
— және (немесе) орташа жылдық табыс АЕК-тің 3 000 000 еселенген мөлшерінен асса.
(Кәсіпкерлік кодекстің 25-бабының 6-тармағы).